LAMİNE CAM ile LAMİNE EMNİYET CAMI ARASINDAKİ FARK NEDİR ?
TS EN ISO 12543(1-6) Standardı Lamine Cam ve Lamine Emniyet
camlarına ait standartları ; TS EN 14449 ise CAM - YAPILARDA KULLANILAN – Lamine
cam ve Lamine Emniyet Camı –UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ standardıdır.
Pratikte çok az firma veya Cam Şartnamesinde Lamine Cam ile
Lamine Emniyet Camı arasında bir ayrım yapılarak talep oluşturulur.
İsterseniz test edelim ; YAZININ ŞU ANA KADARKİ bölümünü okuyanlar
kendilerine sorsunlar , “Lamine Cam ile Lamine Emniyet Camı arasında ne gibi
bir fark fardır ?” Cevabınızı bir kenara yazın, sonra yazımın tamamını okuyunca
verdiğiniz cevabın doğru olup olmadığını tekrar değerlendirin...
Niyetim kimseyi test etmek ya da yargılamak değil... Sorun
hepimizin, cam talep eden ile cam üreten işletmelerin ortak bir dil
kullanmasını sağlamaktır.
Sorumu kendim yanıtlayım , sonra da bunun nedenlerini açıklayım...
Herhangi bir LAMİNE CAM TS EN 12600 (Cam - Yapılarda kullanılan -
Sarkaç deneyi –Float cam için çarpma deneyi ve sınıflandırma) testinden geçerse
bu cam LAMİNE EMNİYET CAMI’dır.
Bu standard; yapılarda kullanılan Float camları, çarpma
durumundaki performansı ile kırılma durumuna göre sınıflandırmada kullanılacak
verilerin elde edilmesine yönelik bir deney metoduna dairdir.
Düşme yüksekliklerine göre sınıflandırma, çarpan bir kişinin
cama aktardığı enerji seviyelerine karşılık gelir. Bu standartta yer alan sınıflandırma; kesme ve
batmaya bağlı yaralanmaların azaltılması ve malzemenin sahip olduğu özellikler yönünden
kişilerin güvenliği ile ilgilidir
Sarkaç Deneyi özetle şudur;
Şekilde görülen düzenek ile üç farklı
yükseklikten darbe aparatı cam üzerine 25
Newton’luk bir kuvvet ile bırakılır.
Çarpma yüksekliği ya da düşme yüksekliği mm olarak, düşme sınıfı ise Sınıf-1, Sınıf-2 ve
Sınıf-3 olarak ifade edilir.
Düşme Sınıfı Düşme
yüksekliği
3 190
2 450
1 1200
Deney numunelerinin genişliği 876 (+/- 2) mm; yüksekliği
1938 (+/- 2) mm’dir. Bu boyutlara sahip deney numuneleri ile elde edilen deney
sonuçları, temsil ettiği camın kullanım boyutları ne olursa olsun sınıflandırma
amaçları için geçerlidir. Bir diğer deyişle, deney numunesi ile eşdeğer
özelliklerde bir camın cephede kullanılacak ebadı 3000 x 2000 mm olsa bile,
deney sonucu bu cam ölçüsü için de geçerli sayılmaktadır.
Deney aşamasında her bir düşme yüksekliğinde, aynı anma
kalınlığına ve özdeş yapıya sahip dört numune kullanılmaktadır. Deneye en düşük
düşme yüksekliğinden başlanır, dört numune de testten geçerse, sırasıyla diğer
yüksekliklerden deneye devam edilir.
TS EN 12600 -Madde 5’te verilen metotla deneye tabi
tutulduğunda, her bir deney numunesi ya kırılmamalı, ya da aşağıda belirtildiği
gibi kırılmalıdır:
4.a.Deney numunesinde, arasından 76 mm çaplı bir kürenin
serbestçe geçebileceği herhangi bir aralanmanın veya açıklığın meydana
gelmediği çok sayıda çatlakların oluşması. İlâve olarak çarpmadan sonraki 3
dakika içerisinde deney numunesinden ayrılan parçacıklar mevcut ise, bu
parçacıkların toplam kütlesi orijinal deney numunesinin 10000 mm2'sine karşılık
gelen kütleden daha fazla olmamalıdır. En büyük tek bir parçanın kütlesi ise,
orijinal deney numunesinin 4400 mm2'sine karşılık gelen kütleden daha küçük
olmalıdır.
4.b. Camda parçalanma meydana gelir ve çarpmadan sonraki 3
dakika içerisinde çatlak ihtiva etmeyen en geniş 10 parça toplanır ve toplanan
bu parçalar çarpmadan sonra 5 dakika içerisinde bir arada tartılır. Tartım
sonucunda bulunan kütle, orijinal deney numunesinin 6500 mm2‘lik alanına eş
değer kütlesinden daha fazla olmamalıdır. Parçacıklar orijinal deney
numunesinin sadece deney çerçevesi ile temas eden kısımlarından seçilmelidir.
Deney çerçevesinde kalan herhangi bir parçacığın sadece darbeye maruz kalan
alanı eşdeğer kütlenin hesaplanmasında dikkate alınmalıdır.
Sınıf 3 - 190 mm düşme yüksekliğinde TS EN 12600-Madde 5’te
verilen metotla deneye tâbi tutulduğunda, Madde 4’te belirtilen özellikleri
sağlayan malzeme.
Sınıf 2 - 190 mm ve 450 mm düşme yüksekliklerinde TS EN
12600-Madde 5’te verilen metotla deneye tâbi tutulduğunda, Madde 4’te
belirtilen özellikleri sağlayan malzeme.
Sınıf 1 - 190 mm, 450 mm ve 1200 mm düşme yüksekliklerinde TS
EN 12600 -Madde 5’te verilen metotla deneye tâbi tutulduğunda, Madde 4’te
belirtilen özellikleri sağlayan malzeme.
Burada önemli olan Kırılma tipidir. TS EN 12600 STANDARDI hem
TEMPERLİ / YARI TEMPERLİ CAMLAR hem de Lamine Camlar için uygulandığı için
Standardın TİP-B sınıfında kırılma özelliği olmalıdır.
Tip A - Bazıları büyük, keskin kenarlı, üzerinde çok sayıda
çatlak bulunan ayrı ayrı parçalar (yarı-temperli cam )
Tip B - Üzerinde sayısız çatlaklar bulunan birbirinden
ayrılmamış Lamine Cam parçaları
Tip C - Çok sayıda nispeten tehlikesiz küçük parçacıkların
oluşmasına sebep olan parçalanma; (Tam temperli cam)
Bu tür bir camın Performans Beyanı söz konusu olduğunda aşağıdaki
şekilde açıklaması yapılır;
α (β) Φ
Burada;
α: Ürünün kırılmadığı veya TS EN 12600- Madde 4.1 ya da
4.2’ye uygun olarak kırıldığı en büyük düşme yüksekliği sınıfı;
β: Kırılma tipi;
Φ : Ürünün kırılmadığı veya TS EN 12600-Madde 4.1’e uygun
olarak kırıldığı en büyük düşme yüksekliği sınıfıdır.
ÖRNEK VERECEK olursak;
TS EN 12600 testine göre bir cam talebi oluşturacak olduğumuzda “Sınıf
2 (B) 2” dersek , bunun anlamı bir dizi lâmine cam deney numunesi ile aşağıdaki
sonuçlar elde edilmiş bir camdan söz ediyoruz demektir:
a)190 mm düşme yüksekliğinde: 3 numune kırılmamış, 1 numune
ise Madde 4, a)’ya uygun olarak kırılmıştır;
b) 450 mm düşme
yüksekliğinde: 4 numune de Madde 4, a)’ya göre kırılmıştır;
c) 1200 mm düşme
yüksekliğinde: 4 numune de kırılmış, fakat kırılma Madde 4, b)’ye uygun olarak
meydana gelmemiştir.
Y ada “Sınıf 1 (C) 3”
sınflandırmalı bir cam talep ediyorsak;
Am temperli bir dizi cam
deney numunesi ile aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir:
a- 190 mm düşme yüksekliğinde: 4 numune de kırılmamıştır;
b- 450 mm düşme yüksekliğinde: 4 numune de Madde 4, b)’ya
uygun olarak kırılmıştır;
c- 1200 mm düşme yüksekliğinde: 4 numune de Madde 4, b)’ye
uygun olarak kırılmıştır.
Burada bir not ilave etmek istiyorum. Bazı şantiyelerden sarkaç deneti testi paylaşılmaktadır. Öncelikle şunu hatırlatmalıyım, bu testi yapmak için kullanacağınız her malzemenin TS EN 12600'da belirtilen değerlere sahip olması gerekir.
Her bir deney numunesi, kenarları en az 10 mm kauçuğa gömülecek şekilde tutturma çerçevesine yerleştirilmelidir.
Tutturma çerçevesi ana çerçeveye tutturulduğunda kauçuk, kalınlığının % 20’sinden daha fazla olmayacak şekilde sıkıştırılmalıdır.
Darbe uygulayıcının her iki lâstiği de (0,35 0,02) MPa'lık bir basınçla şişirilmelidir. Tutturma çerçevesinin cam ile temas edecek her bir kısmına kauçuk bir conta yerleştirilmelidir. Kauçuk contalar deney numunesi ile temasta olan yegane elemanlardır ve genişlikleri (20 ± 2) mm, kalınlıkları (10 ± 1) mm ve ISO 48'e göre sertlikleri (60 ± 5) IRHD olmalıdır.
Darbe uygulayıcı, yuvarlak kesitli, uzunlamasına düz dişli, ISO 4251-1'e uygun iki adet 3.50-R8 4 PR1) havalı lâstikten meydana gelmeli, lâstikler, eşit kütledeki iki çelik ağırlığı taşıyan tekerlek jantlarına yerleştirilmelidir. Ağırlıklar, darbe uygulayıcının toplam kütlesi (50 ± 0,1) kg olacak şekilde boyutlandırılmalıdır.
Asma sistemi ; Darbe uygulayıcı, ana çerçevenin baş kısmına üstten sabitlenmiş bir halkadan geçen ISO 2408’e uygun 5 mm çaplı çelik bir kablo yardımıyla asılmalıdır. Halka, asma noktasının deney sırasında hareketsiz kalmasını sağlayacak şekilde sıkı olmalı ve darbe uygulayıcının deney numunesinin merkezine çarpmasını sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir. En yüksek düşme yüksekliğinde gergin asma kablosu ile halka arasındaki yatayla olan açı, 14dereceden daha küçük olmamalıdır. Darbe uygulayıcı serbest bırakılmış durumda iken, tamamen şişirilmiş lâstikler ile deney numunesinin yüzeyi arasındaki mesafe 15 mm’den büyük, 5 mm’den küçük olmamalıdır (Şekil 2). Darbe uygulayıcının merkez hattının deney numunesinin merkezine olan radyal uzaklığı en çok 50 mm olmalıdır.
Öte yandan kalibre edilmiş bir cihazla test yapılmalıdır. Aksi takdirde yaptığınız test "GÖSTERİ" den öteye geçemez.
