CAM- YAPILARDA KULLANILAN: İLGİLİ TSE ve EN STANDARTLARI

 WARM EDGE ÇITA NEDİR, NE İŞE YARAR, ÇİFT CAM ÜNİTELERİNDE KULLANIMINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR. 

1970’li yıllarla birlikte, meşhur petrol krizinin de etkisiyle Avrupa’da yasa koyucular binaların ısı  yalıtımını önemsemeye ve bunu teşvik edici düzenlemeler geliştirmeye başladılar.

Önce tek camların yerini çift camlı üniteler almaya başladı, sonrasında Yalıtım Cam Birimini oluşturan bütün bileşenler tek tek ele alınarak termal katkıya sunabilecekleri iyileştirici potansiyelleri araştırılmaya başlandı.

İlk geliştirilen bileşen kaplamalı camların piyasaya sunulması, sonra da  ara boşlukta inert gazların kullanımı oldu. Sırada ara çıta vardı ve bu şekilde 1990’lara gelinmişti bile.

Kasım 2000’de DIN EN ISO 10077’nin  yürürlüğe girmesiyle cam kenarındaki ısı köprüsü için ısı geçirgenlik katsayısı olan Psi değeri kullanılmaya başlandı. Artık yüzey ağırlıklı değerler olan cam (Ug) ve çerçeve (Uf) değerlerinin yanında pencerelerin U değeri hesaplamasına (Uw) dahil edilmiş oldu.

Bu standartın geliştirilmesiyle termal olarak iyileştirilmiş cam çıtalarının kullanımı ivme kazandı.

Günümüzde pazarda çok çeşitli  Warm Edge (sıcak kenar) ara çıtası bulunuyor: paslanmaz çelik profiller, paslanmaz çelik ve plastikten oluşan karma profiller, termoplastik spacerlar (TPS), köpükler…

Dolayısıyla sanıldığının aksine tek bir warm edge çıtadan bahsetmiyoruz. Birbirinden farklı malzemelerden oluşan, birbirinden farklı Uw değeri oluşturan kompozit malzemelerden bahsediyoruz. Bu tıpkı “low-e cam istiyorum” dediğinizde herhangi bir camı değil sadece genel bir özeliği tanımlıyor olmanız gibi bir şey. Dolayısıyla çift cam ünitesinde Warm edge çıta istiyorum demek yetmez. Nihai üründe istediğiniz Uw değerini söylemeniz ve cam seçiminize ek olarak bu değeri yakalamanızı sağlayacak bir warm edge çıta kullanılmasını istiyorum demek daha doğrudur.

Bununla birlikte, spacer (ayırıcı) seçerken birçok faktör dikkate alınmalıdır ; çevresel faktörler , yapısal faktörler, yasal düzenlemeler ve enerji faktörleri gibi.

Aşağıda bunlarıdan bazılarına dikkatinizi çekmek isterim:

1) Mekanik stabilite ve termal genleşme

2) Kenar dolgu macunları ile uyumluluk

3) Dış dolgu macununa yapışma uygunluğu (EN 1279/6)

4) Sistem tanımına uygunluk  ( EN 1279/1)

5) Nem penetrasyonu ( EN 1279/2 ve EN 1279 / 4)

6) Gaz kaçağı değeri ( EN1279 / 3)

7) È değeri ve enerji tasarrufu

 

Bütün bu faktörler dikkate alındığında sıcak kenar ayırıcıların kurgulanmış ve bilinen belli başlı faydaları şunlardır:

1) Enerji tasarrufu sağlamak,

2) Daha düşük CO2 emisyonu ile çevresel fayda sağlamak,

3) Yalıtım camında yüzey yoğunlaşmasını azaltılmak,

4) Çerçevelerde küf oluşumu riskini  azaltarak malzemenin kullanım ömrünü arttırmak,

5) Bina ve oda içinde sıcak/soğuk bariyeri sağlayarak konforlu ortam yaratmak,

 BAZI KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR:

Ug değeri :Ug-değeri, camın merkezindeki, yani ara çıtadan kaynaklanan kenar etkileri dikkate alınmadan hesaplanan ısıl geçirgenliktir. Bu değer EN 673 standardına göre hesaplanır.

Uf değeri : Uf değeri, çerçevenin termal geçirgenliğidir.

UW değeri : UW-değeri, tüm pencerenin ısıl geçirgenliğidir; çerçeve, pencere camı ve camın ara çıtası aracılığıyla ısı kayıplarının tümünün dikkate alınması anlamına gelir.

Ψg-değeri ( psi) : Ψg-değeri, camın ara çıtasının doğrusal termal geçirgenliğidir. Bu parametre, ara parçadaki termal kayıpları hesaba katar.

 

PSİ DEĞERİNİN PENCERENİN  Uw DEĞERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ NELERDİR ?

Aşağıdaki tablo, diğer şeyler aynı kalmak kaydıyla, performans açısından çeşitli sıcak kenar sistemleri arasındaki farkların ne kadar küçük olduğunu açıkça göstermektedir. Bu nedenle, doğru seçimi yapmak söz konusu olduğunda bu değerler tek seçim kriteri olmamalıdır.

Ara çıta tipi	PSI (W/m K )	Uw Değeri (W/m2 K )	EN 11177’ye göre Ortalama performans değeri
Aluminyum	0,085	1.368	1.4
Paslanmaz çelik 0,15	0,050	1.270	1.3
PP (Polypropylene)	0,044	1.254	1.3
PC (Policarbon+ çelik folyo bileşimi)	0,041	1.245	1.2
Esnek silikon	0,035	1.229	1.2

 

Bu nedenle sadece ara çıtanın PSİ değerine bakarak bir yalıtım cam biriminin performansı hakkında fikir edinmek doğru değildir.

Önemli olan ara çıta, cam ve çerçevenin değerlerinin tümünü dikkate alan UW değeridir.

Peki warm edge çıta kullanımı çok da öenmli değil diyebilir miyiz ? HAYIR.

Şimdi bunu açıklamaya çalışalım:

Standart camlı üniteler veya low-e kaplamalı camla üretilmiş yalıtım cam birimleri , camları birbirinden ayrı tutmak için bir alüminyum ara çıtası kullanılarak üretilmiştir.  Bununla birlikte, alüminyum ara çıtası YÜKSEK ısı iletkenliğine sahiptir. Cam ünitesinin kenar çevresinde sıcaklığı düşüren, yoğunlaşmayı destekleyen bir termal köprü oluşturur ve böylelikle çerçeve üzerinde küf oluşumu, çerçevenin bozulması, sızdırmazlık maddelerinin bozulması ve bunun sonucunda yalıtım camı ünitesinin ömrünü azaltma riski taşır.

Nispeten, sıcak kenar ara boşluk çıtası kullanılarak üretilmiş çift cam üniteleri  ise, pencerenin termal verimliliğini artırmaya ve yoğuşma riskini azaltmaya yardımcı olan, % 65'e kadar daha sıcak bir iç kenar sıcaklığına sahiptir. Sıcak kenar çıtası ayrıca, ünitenin merkezi ve kenarı arasındaki sıcaklık farkını önemli ölçüde azaltır, pencerenizin dış kenarında % 94'e kadar daha az ısı kaybını azaltır (veya ısı kazanımın arttırır ). Böylece çevreye gerçek bir katkı sağlarken, bu ısı tasarrufu, karbon emisyonlarını azaltan ve yakıt faturalarında tasarruf sağlayan bir evin ısı tüketimini veya klima gereksinimlerini azaltmaya yardımcı olabilir.

Bir pencerede  % 80'e kadar enerji kaybı, onun kenarında meydana gelir. Sıcak kenar çıtaları kullanılarak üretilen çitf cam üniteleri  bu enerji kaybını en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Sıcak kenar teknolojisi, çift cam ünitesindeki yoğunlaşmayı % 70'e kadar azaltmaya da yardımcı olabilir. Nemdeki bu azalma, küf oluşumu ve potansiyel olarak zararlı bakteriler olasılığını neredeyse ortadan kaldırır. Bu, çevresel sorunlar nedeniyle sayıları giderek artan astım gibi solunum rahatsızlıklarına sahip insanlar için önemli bir gelişmedir.

Bu nedenlerden ötürü warm edge çıta tercih edilmesi elbetteki doğrudur. Ancak kuzey Amerika ve Avrupa’da yaygın kullanımına rağmen ülkemizde henüz kullanılmaya başlandığını bile söyleyemiyeceğimiz kadar az oranda kullanılmaktadır. Milyon dolarlık projelerde, ultra lüks diye tanıtımı yapılan villa ve residanslarda bile kullanımı oldukça kısıtlıdır. 

Bir pencerenin genel ısıl performansı (UW değeri ile karakterize edilir) yalnızca cam (UG) sayesinde elde edilen ısı yalıtımına değil, aynı zamanda çerçeveye (UF) ve kenarda kullanılan ara parçaların (ᴪ) performansına da bağlıdır.

WARM EDGE ÇITA SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:

 Yalıtım camı üniteleri hava şartlarına bağlı olarak  cam kenarlarında  bir gerilim yaratır, bu gerilmeler ara boşluk boyutuna ve boşluk sayısına göre artar. Warm edge çıtalar ise bileşimini sağlayan malzemelerin özelliklerine bağlı olarak mekanik stabilitesi ve termal genleşmesi gibi faktörler sayesinde bu gerilimleri azaltır ve / veya arttırır.

Yüksek mekanik stabiliteye ve düşük ısıl genleşmeye sahip malzemeler, yalıtım camı ünitesinin kenarını oluşturan birincil ve ikincil sızdırmazlık malzemeleri üzerine uygulanan gerilmeleri önemli ölçüde azaltır. Bunun tersi, ara çıtanın ısıl genleşmesi ne kadar yüksekse, kenar sızdırmazlık malzemeleri üzerine uygulanan gerilim o kadar artar ve pencerenin kullanım ömrü üzerinde o kadar olumsuz etki yaratır.

En önemlisi şudur ki; yalıtım cam biriminde kullanılan ara çıtaların mekanik stabilitesi düşük ise, genellikle kenarda geometrik toleransları karşılaması zorlaşır, conta kusurlarına neden olur, camın ve ara çıtanın artan genişlemesiyle  bütil ayrılmasına yol açar ve böylece cam ünitesinin birincil sızdırmazlığını tehlikeye atar. Ayrıca nem geçirgenliğine zarar verir, kaplamalı camda bozulmalara vb. neden olur.

Yalıtım camı ünitelerinin üretimi ve sonrasında kullanım ömrü esnasında karşılaşılan en yaygın sorunlardan biri, sızdırmazlık malzemeleri ile kullanılan malzemeler ve/veya ek aksesuarlar arasındaki uyumluluktur. Ara çıtalar , köşe bağlantı elemanları, karolaj çıtaları, plastik kablolar, bileşik reçineler vb. Bu kadar farklı malzemelerin bir araya gelmesinden oluşan üretim ve montaj aşamaları çok çeşitli fiziksel-kimyasal özelliklere sahip malzemeler ve sızdırmazlık malzemeleri demektir.  

Ayrıntılı çalışmalar, kenar dolgu macunları ile ara parça arasındaki uyumsuzluk sorunlarının araştırılmasına ve tanımlanmasına olanak sağlamıştır.

Pek çok test sonucuna göre eloksal kaplanmış ya da boyanmış metal ara çıtaların yapışma testlerinin en alt sınır değerlere sahip olduğnu, bir çoğunda da sınır değer altında kaldığını göstermektedir. Pek çoğu ile EN 1279/6 (Ek F.3) standardına göre yapılması gerekli çekme dayanımı testinin başarısız olduğu görülmektedir.

Warm edge ara çıta kullanılması durumunda  dikkat edilecek önemli hususlar sadece bunlar değil. Sorun Sistem Tanımına uygun olarak CE gereği BAŞLANGIÇ TİP TESTLERİ’nin ( ITT ) yapılması ve her üretim sürecinde FABRİKA ÜRETİM KONTROLLERİ’nin de yapılmasıdır.

Bilindiği gibi CE İşareti kanunen zorunludur ve bu yükümlülüğe uyulmaması yasal sonuçlara yol açar.

Şu anda sadece çelik malzemeden oluşan kompozit warm edge çıtalar yönetmeliklerin gerektirdiği parametreleri tam olarak karşılamaktadır. Şişe Cam Onaylı Malzeme listesinde ise sadece  3 firmanın ürününe onay verilmiştir. Yani istediğiniz herhangi bir warm edge çıta kullanmanız  Yalıtım Cam Biriminiz ISICAM olsun ya da olmasın oldukça sorunludur.

Örneğin eloksal kaplamalı ya da boyalı ara çıtaların üreticileri uçucu madde içeriği ya da butil’e yapışma deney sonuçları hakkında herhangi bir değer açıklamaktan kaçınmaktadırlar. Açıklayanların yaptırdıkları  testler güvenilir değildir .

Daha önce EN 1279 gereği belirli bir sistem tanımına göre yapılmış ITT testleri, eğer warm edge ara çıtası saplayıcısı tarafından sunulmuş bir uygunluk testleri yoksa, geçerli değildir. Her bir farklı warm edge çıtası için tekrarlanmak zorundadır. Bu da hem maliyet demektir, hem de bu konuda yeterli bilgiye sahip kalite personeli gerektirir.

CE İşareti ile uyumlu bir sistem tanımına sahip olmak ve ürününüzü bu şekilde piyasaya sunabilmek için aşağıdakiler  gereklidir:

1) Warm edge çıtası üreticileri tarafından yaptırılmış nem penetrasyon direnci ve gaz kaçağı için ilk Testler ( EN 1279 2/3)

2) Yalıtım Camı Üreticileri tarafından nem penetrasyon direnci ve gaz sızıntısı için yaptırılmış  ilk Testlerin   warm edge çıtası ile tekrarlanması. (EN 1279 2/3)

Eğer warm edge çıtası üretici yalıtım camı ünitesi üreticisi tarafından kullanılan sistem tanımına uygun bir test yaptırmış ise bu testin referans gösterilmesi mümkündür, ancak bunun için warm çıtası üreticisinin de yazılı onayı gereklidir.

Her iki durumda da FABRİKA ÜRETİM KONTROLLERİNİ sürdürmeniz gereklidir.