LAMİNE CAM
HANGİ YALITIM UYGULAMASI İÇİN HANGİ ARA-BAĞLAYICI KULLANILMALI
HANGİ YALITIM UYGULAMASI İÇİN HANGİ ARA-BAĞLAYICI KULLANILMALI
Glass Performans Days-2017 otorumlarından birinde Kuraray’dan Björn Sanden’in bir yazısında bu konuda neler söylendiğine baktığımızda taraflar olarak her birimiz eksikliklerimizi daha iyi anlayacağız.
Sanden PVB’nin gelişim tarihine kısa br bakışla başlamış sunumuna: ilk kez 80 yıl öncesi otomotiv endüstrisinde ön camlar kırıldığında parçalarını bir arada tutmak amacıyla, daha sonra da darbelere dayanım amacıyla geliştirildiğini; geçmiş 80 yılın yaklaşık ilk 50 yılının bu şekilde araştırma ve uygulamalarla geçtiğini, son 30-35 yılda ise PVB’nin yapı sektöründe kullanılan camlara uygulanması sürecinin başladığını vurguluyor. Bahsedilen bu süreç ilk olarak yapılarda daha fazla aydınlık sağlamak amacıyla cam kullanımının yaygınlaştırılması ihtiyacından kaynaklanmış, ikinci olarak da yapılarda güvenlik kodlarının geliştirilmesi ihtiyacından kaynaklanmıştır. .
Son yıllarda bu ihtiyaçlara ek olarak şunlar gelişti.
- UV ışınlarından korunma
- Akustik performans sağlanması
- Giderek daha büyük cam ebatları kullanımına karşılık giderek camı destekleyici malzemelerin daha az kullanımı
- Kırılma sonrası performans
- Kuruşuna dayanım özelliği
- Özellikle şiddetli fırtınaya maruz kalınan yerlerde esnek ve daha dayanıklı cam ünitelerin kullanımı
- Temperli cam performansından yararlanma ihtiyacı
- Kenarları açıkta kalan ve yalıtım amaçlı silikon kullanılan uygulamalarda dayanıklılık ve performans
- Renk ve transparanlık ihtiyacı
- Kaplamalı camlarla uyumlu kombinasyon kurulabilmesi
Sanden haklı olarak bütün bu ihtiyaçların giderek artan şekilde ara bağlayıcı çözümler kullanılmasına yol açtığını söylüyor.
Ancak ihtiyaçlar değiştikçe ve geliştikçe başlangıçta otomotiv camları için geliştirilen PVB’nin sınırlarını zorlamaya da başladı. Örneğin akustik uygulamalar için PVB.nin reçetesi değiştirilmek zorunda kalındı, sonra da EVA ve diğer Ionozer malzemeler geliştirilmeye başlandı.
STANDART PVB ve PERFORMANSI YÜKSEK DİĞER ARA BAĞLAYICILAR
Halihazırda yapılarda kullanılan ara bağlayıcıların neredeyse yaklaşık % 70’i standart pvb.dir. Standart pvb güç, dayanıklılık, UV koruma, akustik özellik, transparan ya da yarı transparan renkli görünüş gibi özellikler sağlamaktadır. Dört kenarı bir çerçeve ile desteklenmiş pencere üniteleri ya da giydirme cephelerde ; ayrıca baş üstü cam uygulamalarında, korkuluk sistemlerinde ve cam zemin kaplamalarında da yaygın şekilde kullanılmaktadır. Yine de bu tür uygulamalarda performansı daha yüksek ara-bağlayıcılar tercih edilmeye başlandığına işaret ediyor Sanden.
Bu tür ara-bağlayıcıları genel olarak ki kategoriye ayırabiliriz.
a- Ionoplast ara-bağlayıcılar
b- Sert PVB ( Düşük plastizier kullanılanlar )
Bu tarz pvb kullanımı hem cam kalınlığını azaltmaya hem de kırılma sonrası parçacıkların kopmasını önlemeye hizmet etmektedir. Ki temperli cam kullanılan lamine ünitelerinde temperli cam patladığında ara bağlayıcının daha dayanıklı olması isteniyorsa standart pvb’nin bunun için yeterli olmadığı artık bilinmektedir. Bu nedenle bu tür yeni ara-bağlayıcılar baş üstü uygulamalarında, korkuluk sistemlerinde, minumum destekli uygulamalarda ve büyük ebatlı temperli cam kullanılan uygulamalarda giderek daha fazla kullanılmalıdır.
Üstelik eğer bir lamine cam üzerinde uzun süre bir yük durağan olarak uygulanacaksa ya da ünite yüksek sıcaklığa maruz kalacaksa ( ki testlerde en fazla 100 derece ısı uygulanmaktadır ) standart pvb yerine kesinlikle Ionoplast ara-bağlayıcılar kullanılmalıdır.
EVA :
Etilen Vinil Asetat adlı malzemenin baş harflerinden oluşan bu malzeme genellikle vakum laminasyona uygundur ve özellikle cam arasında enkapsüle edilecek malzemeler varsa kullanılır. Standart PVB’ye göre neme daha fazla dayanıklıdır. Elektrik akımıyla şeffaflaşan cam uygulamalarında da EVA film kullanılmaktadır.
PERFORMANS GÜÇLENDİRİCİ DİĞER ARA- BAĞLAYICILAR.
A) Akustik pvb : Her ne kadar standart PVB tek cama göre belirli bir ses yalıtımı özelliği sağlarsa da günümüzde sesten kaynaklı sorunlar nedeniyle daha fazla ses yalıtımı sağlayan ara-bağlayıcılara ihtiyaç duyulmaktadır. Akustik pvb de bu tarz bir özel üretim/ karışım pvb’dir.
B) Güvenlik arttırıcı ara-bağlayıcılar: Zorlama, , ihlaller, anti-balistik ve patlamalara karşı direnç sağlayıcı uygulamalar bazı özel tedbirler alınmalıdır. Camın kalitesi, çerçevenin özellikleri, uygulamada kullanılan diğer aparatların bu işe uygunluğu gibi etkenler elbette önemlidir ve bunlar bir dereceye kadar güvenlik sağlayabilir. Ama asla yeterli değildir. Bu tarz uygulamalarda , üstelik emniyet düzeyi yükseldikçe cam+polikarbon levha kullanılması, bunun için de poliüretan pvb’ye ihtyaç vardır. Standart pvb ya da sert pvb bu tarz uygulamalar için yeterli ve uygun değildir.
C) Fırtınalara ve doğal afetlere karşı uygulamalar: Bu tarz uygulamalar için standart pvb uygun değildir. Bu tür uygulamalar için 2,28 mm kalınlığında Ionoplast pvb kullanılmalıdır.
D) Alçak veya Yüksek UV geçirgenliği ihtiyacı: Standart PVB 380 Nm’ye kadar UV ışınlarının geçişini engeller. Ancak, müzeler gibi bazı uygulamalarda daha fazla UV direnci gerekir. Bunu da yine standart olmayan, özel karışım PVB sağlayabilir. Bunun aksine bazı uygulamalarda da UV ışınlarını daha fazla geçiren ara-bağlayıcılara ihtiyaç duyulur. Örneğin yeşill-ev konseptindeki yapılar için de UV direnci standart pvb.den daha az olan özel ara-bağlayıcılar gereklidir.
E) AKILLI CAM uygulaması: İki ara-bağlayıcı arasına serilen bir fotogromik bağlayıcı ile binaların gölgelenme dereceleri değiştirilebilmektedir. Bu tarz ara-bağlayıcılar da özeldir.
F) KAPLAMALI CAM UYGULAMASI: Eğer lamine cam ünitesindeki camlardan biri kaplamalı cam ise ( reflektif kaplama, sert veya yumuşak Low-E kaplama olması fark etmez) ve eğer camın kaplamalı yüzeyi ara-bağlayıcı ile temas edecekse, öncelikle kaplama ile ara-bağlayıcının birbiri ile uyumu test edilmelidir. Eğer bu yapılmazsa sonradan renk değişimleri ve delaminasyon gerçekleşebileceği gibi en önemlisi camın beklenen performansı da değişebilir.
G) DÜŞÜK DEMİRLİ CAM uygulaması: Lamine ünitesinde düşük demirli cam kullanılmasının amacı daha net, şeffaf, aydınlık bir görüntü elde etmektir. Bunun için de aynı şekilde şeffaf, net ve aydınlık bir görüntü sunan ara-bağlayıcı ya da Ionomer ara-bağlayıcı kullanılmalıdır.
H) DAYANIKLILIK ; Bir lamine ünitesinde belki de en fazla gerekli olan şey dayanım ömrü ve dayanıklılıktır. Dayanıklılık şunlara bağlıdır;
a. Lamine prosesinin kalitesi
b. Camın kalitesi, özellikle temperli camlarda yüzey düzgünlüğü.
c. Cam montajının kalitesi
d. Cam sabitleme sisteminin kalitesi
e. Ara-bağlayıcı seçimi: kalınlık ve özellikler.
f. Cam kenarının nem, ısı ve sızdırmazlık sağlayıcı özelliği.
Görüleceği gibi, dayanıklılık ara-bağlayıcının özellikleri kadar camın kalitesinden lamine prosesine kadar bir çok değişkenden etkilenmektedir. Bir yapının proje tarafındaki kişiler ya da giydirme cephe danışmanları bu özellkleri detayıyla belirlemeli ki cam üreticisi de buna uygun koşullar ve girdileri sağlayabilsin. Aksi takdirde bütün taraflar zarara uğrayacaktır.
Murat Tıkıroğlu
Glass Consultant
Murat Tıkıroğlu
Glass Consultant
LAMİNE CAM TALEP VE ÜRETİMİNDE DİKKAT EDİLECEKLER
LAMİNE CAM TALEP VE ÜRETİMİNDE DİKKAT EDİLECEKLER
a. Cam ebadı ve taşıyacağı yüklere ( mekanik yük, rüzgar veya kar yükü gibi) uygun ara bağlayıcı türü ve kalınlığı seçilmelidir.
b. genellikle talep edlen pvb'dir, ancak her pvb kaynaklı ara bağlayıcı aynı performans değerine sahip değildir. öncelkle bunun frkında olunması , gerekirse bir uzmana danışılması gereklidir.
c.maliyetten kaçımak adına ara bağlayıcı kalınlığını minimum düzeyde tutmak doğru değildir, önemli olan güvenliği sağlayacak kombinasyonu sağlamaktır.
d.ara bağlayıcının menşei ( üretici firma) hakkında mutlaka araştırma yapılmalıdır. Piyasada renk, nem dayanımı ve optik kalite açısından çok farklı seçenekler mevcuttur.
e. Cam kadar ara bağlayıcı filme ait performans değerleri de önemlidir.
f. Aslına uygun numune görmeden onay vermeyiniz.
g. Dış mekanda kullanılacak lamineler için mutlaka güneş ışığında optik kalite kontrolü yapınız. Özellikle cam plakanın puslu görüntü verip vermediği kontrol edilmelidir.
h. Cam tedarikçisi işletmenin nem dayanımı ve yüksek sıcaklık testi yapmasını ve sonuçlarını görmeyi, yerinde bu kontrollerin yapıldığından emin olmayı unutmayınız.
ı. Cam işleme tesisine ait Lamine Üretim Kalite Kontrol süreçlerinin geriye dönük izlenebilir olduğundan emin olunuz.
Dış mekanda kullanılacak olan LAMİNE CAM ÜRÜNLERİ’nin korkuluk, kanopi, giydirme cephe’de kullanılacak tek cam ise mutlaka TEMPERLİ veya SERTLEŞTRİLMİŞ olarak talep edilmelidir.
Kenar işlemesi rodajlı olmalıdır. Ancak rodaj işlemi lamine prosesinden sonra yapılmamalıdır. Bazı firmalar, iki cam arasındaki pvb.nin görüntüsü veya iki cam plaka arasında kaymalardan kaynaklı göze hoş gelmeyen görüntüyü kaldırmak için camlara lamine işleminden sonra rodaj talep etmektedir. Bazı cam işleme firmaları da “müşteri memnuniyeti” adına bunu kabul etmektedirler.
Oysa özellikle dış ortamlarda kullanılacak olan lamine cam, ısı farklılıklarına maruz kalacağı için termal şoka uğrayacak, bu da temper + lamine sonrası rodaj yapıldığı için temperli camdaki stress fazlalaşacak, sonuçta camın patlama riskini arttıracaktır.
Ayrıca lamine sonrası yapılacak rodaj işlemi sırasında iki cam arasındaki pvb çekme-gerilme eğilimine maruz kalacak, pvb kenardan içe doğru kaçıklık yapabilecek, en azından pvb.nin yapışkanlık değeri düşecektir. Bu da diğer camlara göre pvb.nin neme daha fazla maruz kalması ve giderek kenarlarda çiçeklenme dediğimiz görüntü bozukluklarına, renk değişmelerine neden olabilecektir.
Eğer lamine üretiminde kullanılan pvb içinde geri dönüşümlü malzeme oranı yüksek ise b u kusurlar daha fazla ve daha hızlı bir sürede meydana gelecektir. O nedenle talep ettiğiniz lamine üretiminde kullanılan pvb.nin teknik data sheet’ini mutlaka incelemeniz gereklidir.
AKUSTİK LAMİNE
Lamine cam konusunda piyasadaki en büyük yanıltma/yanılsama AKUSTİK LAMİNE konusundadır.
SES YALITIMI sağlanması için talep dilen AKUSTİK LAMİNE özel bir pvb ile üretilmektedir. Bunu da dünya çapında çok az sayıda üretici sağlayabilmektedir.
Ancak cam satışı yapan bazı firmalar 0.76 mm kalınlığında normal pvb ile üretilmiş lamine camları AKUSTİK LAMİNE diye satmaktadırlar.
Oysa Trakya Cam A.Ş. sitesine girdiğinizde, performans hesaplama tablolarını incelediğinizde göreceksinizki, normal pvb’yi ister 0.38 mm kalınlığında isterseniz 0.76 mm kalınlığında kullanın ses yalıtım değeri değişmemektedir. Değişen tek şey darbeye, mekanik saldırılara dayanım derecesi farklıdır. 4.4.1 veya 4.4.2 normal pvb üretimi lamine camın ses yalıtım değeri Db 33 (-1/-3) iken 4.4.2 akustik laminenin ses yalıtım değeri dB 36(-1/-3)’dür.
Bir diğer dikkat edilmesi gereken konu: 0.38 normal pvb + 0.38 akustik pvb birlikte kullanıldığında ortaya çıkacak olan lamine ürün kesinlikle akustik lamine olmayacaktır. Bir diğer deyişle normal pvb ile akustik pvb birbirine karıştırılarak üretim yapılmamalıdır.
OPAK ve RENKLİ LAMİNE
Opak ya da Renkli Lamine talep etmeniz halinde aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
a- PVB üreticisi firmanın adı,
b- İstenen renkli pvb.nin Ral kodu veya Opak pvb ise bunun Kodu
c- Pvb. Rulosunun barkod numarası mutalaka kayıt edilmeli. Bu kayıt hem Talep eden firma tarafından he de üretici firma tarafından proje dosyasında muhafaza edilmelidir. Aksi takdirde uzun süren projelerde farklı bir üreticiden pvb temini veya Ral kodu belirtilmeden sadece Renk ifade ederek temin edilecek pvb.ler öncekilerle aynı olmayacaktır.
d- Eğer opak veya renkli pvb katmanı üzerine şeffat pvb katmanı ilave edilecekse ,cam ünitesinin dıştan görünüşe göre birinci katmanda hangisinin kullanıldığı kayıt edilmeli ve seri üretimde aynı şekilde uygulama yapılmalıdır.
Murat Tıkıroğlu
Glass Consultant
Murat Tıkıroğlu
Glass Consultant
