BİNA AKUSTİK PERFORMANS DEĞERLERİ
31 Mayıs 2017 Çarşamba günü Resmi Gazetede yayınlanan BİNALARIN
GÜRÜLTÜYE KARŞI KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK pek çok sektörü birden
ilgilendirmektedir.
Yönetmeliğin amaç
maddesi şöyle demektedir.
Madde 1: Bu yönetmeliğin amacı her türlü yapı, bina, tesis
ve işletmenin işletimi ve kullanımı safhalarında insanların maruz kalacağı,
binaların dışından veya içinden kaynaklanan gürültülerin, kişilerin huzur ve
sükûnuna, beden ve ruh sağlığına olumsuz etkilerini en aza indirecek iyi işitme
ve algılama koşullarının sağlanması için, tasarım, yapım, kullanım, bakım ve
işletim bakımından uyulacak kuralların belirlenmesidir.
31 Mayıs 2018’den itibaren – her hangi bir erteleme söz
konusu olmadığı takdirde-
“Projeler, ….gürültüye karşı önlem bakımından bu
Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise, yapı ruhsatı verilmez. Yeni
yapılan veya proje tadilatı ile kullanım amacı değiştirilen bina veya binadaki
bağımsız birimlerde bu Yönetmelikte öngörülen esaslara göre imalat
yapılmadığının tespiti hâlinde, bu eksiklikler giderilinceye kadar binaya yapı
kullanma izin belgesi verilmez.” (Madde 5)
Yönetmeliğe yapı elemanları, malzemeleri ve bileşenleri
açısından baktığımızda 6. madde şöyle
demektedir:
(1) Akustik
performansa katkısı bulunan; yapı malzemeleri, bileşenleri ve bir veya birden
fazla katmandan oluşan yapı elemanlarının akustik performans özellikleri veya
ilgili parametreleri, ilgili ürün standardına göre beyan edilir. Akustik
performansa katkısı bulunan ve akustik performans özellikleri veya buna ilişkin
parametreleri ürün standartlarında bulunmayan eleman, bileşen ve malzemelerin
EK-1’de yer alan ilgili laboratuvar ölçüm standardına uygun olarak,
akreditasyon belgesine sahip laboratuvarlarda akustik teste tabi tutulması
gerekmektedir.
(2) Ses yutucu malzeme, darbe sesi kesici katmanlar,
titreşim yalıtıcıları, akustik panjurlar, kabinler, modüler gürültü perdeleri,
akustik macun, profil, kapı altı ses kesiciler, kanal astarlama ve kanal
giydirme malzemeleri, ses susturucuları, yapı elemanlarında katmanları
bağlayan, noktasal veya doğrusal ses köprüsünü engelleyen ve birleşim
noktalarında kullanılan ara elemanlar ve özel olarak ses yalıtımı amacıyla
kullanılan yapı malzemeleri, takım malzemeler, özel tasarlanan sistemler,
pencere, kapı, doğrama ve camlar akustik performans beyanına tabidir.
Akustik performans sınıfları 6 başlıkta tanımlanmıştır.
A: Gürültye karşı yüksek koruma ile sağlanan sessiz bir ortam
B: Normal koşullarda, kullanıcının davranışlarını sınırlaması gerekmeksizin iyi bir koruma sağlayan ortam.
C: Kullanıcıların davranışlarının normal sınırlarda olması durumunda rahatsızlığın fazla olmadığı bir ortam
D :Kullanıcıların davranışlarının normal sınırda olmasına rağmen genellikle rahatsızlık yaratan bir ortam
E : Gürültüye karşı düşük koruma sağlayan bir ortam
F: Gürültüye karşı korumasız bir ortam.
Yönetmeliğin 4. maddesi binaları gürültüye hassaslık derecelerine göre şöyle sınıflandırmıştır.
1- Gürültüye az hassas binalar: İdari ve ticaret binaları, spor tesisleri, terminaller gibi kullanımları,
2- Gürültüye çok hassas binalar: Konut, yataklı hizmet veren sağlık kurumları, çocuk ve yaşlı bakım evleri, yatılı eğitim kurumları, öğrenci yurtları gibi kullanımları, kültürel tesisler gibi kullanımları,
3- Gürültüye hassas binalar: Yataklı hizmet veren konaklama tesisleri, eğitim kurumları, dini tesisler gibi kullanımları,
4- Gürültüye hassas olmayan binalar: Otoparklar, garajlar, eğlence yerleri, sanayi tesisleri gibi kendisi gürültü kaynağı olabilen ve gürültüye karşı hassas olmayan alan ve kullanımları,AKUSTİK
PERFORMANS değeri için yapılacak ölçümler ise aşağıdaki özelliklerden hareketle saptanacaktır.
1. Dış yapı elemanlarının hava doğuşlu ses yalıtımı için akustik performans sınıfı
2. Bölme elemanların hava doğuşlu ses yalıtımı için akustik performans sınıfı
3. Döşemelerin darbe sesi yalıtımı için akustik performans sınıfı
4. Akustik uzman tarafından seçilecek çeşitli mekanlarda iç gürültü düzeylerine göre akustik performans sınıfı
5. Reverberasyon süresi.
Bu yönetmelik CAM İŞLEME TESİSLERİNİ iki açıdan
ilgilendirmektedir.
1-
Akustik performansa katkısı bulunan cam yapı
malzemelerinin ( pencereler, giydirme cephe camları, cam bölmeler, ses yalıtıcı
cam perdeler vb.) akustik performans
değerlerinin belirlenmesi
2-
Cam işleme tesislerinde,
a.
içsel gürültü kaynaklarının yarattığı gürültü
emisyon değerlerinin belirlenmesi
b.
dış ortama verdikleri gürültü emisyon
değerlerinin belirlenmesi
Muhtelif
kombinasyonlardaki Çift cam ünitelerinin akustik performans
değerleri için cam üreticileri
tarafından hesaplanmış tablolardan yararlanmak mümkün.
Ancak gerek sadece lamine cam gerekse lamine cam kullanılan
çift cam uygulamalarında hazır lamine cam kullanmayan, kendi tesisinde lamine
üretimi yapan ve birbirinden çok farklı akustik değerlere sahip arabağlayıcı (
pvb veya benzerleri ) malzeme kullanan üreticilerin , her bir ürün grubu için ayrı ayrı akustik
performans değerlerini akredite bir
laboratuvarda ölçtürmeleri gerekecektir.
( TS EN ISO 10140 nolu standart
Yapı Elemanlarının Ses Yalıtımını Laboratuvar Ölçümü ile ilgilidir. ) Bu
hesaplamaları mimari ofisler veya cephe danışmanları cam üreticilerinden/cam
işleme tesislerinden talep etmeye başlayacaklardır.
Bu performans değerleri saptandığında daha önce CE etiketlerinde NPD kodlaması ile herhangi bir performans
değeri beyan edilmeyen ürünlerin etiketleri ve Ürün Performans Beyanlarında da bir
revizyon gerekecektir.
Cam İşleme tesislerinde bulunan makine ve teçhizatların her
biri belirli koşullarda hem iç ortam hem
de çevre bina ve ortamlar için birer
gürültü kaynağıdır. Bu kaynaklar içinde en yüksek gürültü emisyonu değerine sahip olanlar temper fırınları,
temper fırını fanları ve otoklav hava boşaltma sistemleridir. Bunlar kadar
olmasa da double edger denilen rodaj makineleri, freze ile işlem yapan CNC
işleme makineleri , yıkama makineleri ve kurutma fırınları da belirli durumlarda
gürültü değerlerini aşabilmektedir.
Bu nedenlerden ötürü cam işleme tesisleri işletme içi
gürültü değerlerini olduğu gibi işletme dışına verdikleri gürültüyü de
ölçtürmek ve önlem almak zorundadırlar.
Bazı tesislerde temper
fanları işletme dışında yalıtılmış bir oda içinde değildir. Fanlar
işletme içinde çalışmaktadır ve yeterli yalıtım yapılmadığı için gürültü
düzeyleri yüksektir. Fanlar yanı sıra
camların fırından çıkması esnasında verilen şok basınçlı havanın oluşturduğu gürültü de söz
konusudur. Bu gibi tesislerde çalışan personelin gürültüden kaynaklı performans
düşüklüğü, zamanla ses kaybı gibi bedensel ve ruhsal etkilere maruz kalması hem
işçiler hem işletme sahipleri ve yöneticileri açısından sorun demektir.
Bugün için işletmelerde bir denetim yapılmıyor olması
gelecekte yapılmayacağı anlamına gelmeyecektir. Özellikle bina AKUSTİK
PERFORMANS BELGESİ alınması gerekli olduğunda bazı önlemleri almak daha güç
olacaktır.
Bu nedenle şimdiden tedbir alınması ve yönetmelik
hükümlerine uygun ürün tasarımı yapılmalı, makine seçimi ve yerleşimi planlanmalı ve iş ortamı oluşturulması için çalışmaya
başlanmalıdır.
Murat Tıkıroğlu
Cam Danışmanı
………………………………………………………
