YALITIM CAMI ÜNİTESİ - IGU- ÜRETİM HATLARINDA BAKIM-ONARIM
Yalıtım camı üretim hattı genelde şu bölümlerden oluşur.
1. Yıkama/kurutma ünitesi bölümü
2. Birleştirme + press bölümü
3. Dolgu çekim bölümü ( robotik ya da yarı-manuel)
4. Butil çekim makinesi
5. Ara çıta kesim ve Nem alıcı doldurma bölümü
Bunlar arasında kaliteyi birinci dereceden etkileyen ve bakım-onarım çalışmalarının neredeyse en sık ve detaylı yapılması gereken kısım yıkama/kurutma ünitesidir diyebiliriz.
Yıkama ve kurutma kalitesinin standartlarca belirlenen düzeyde olabilmesi için her gün yumuşak su değerlerinin takip edilmesi gereklidir.
Suyun sertlik, iletkenlik ve ısı değerleri her gün çalışmaya başlamadan önce kontrol edilmeli; çalışılacak olan camın geldiği bir önceki aşamalarda yapılan işlemler ve bu işlemlerde üzerinde biriken olumsuzluklara ( toz, pvb bulaşığı, reçine kalıntısı, nem vb. ) göre gün içinde sürekli tekrar kontrol edilmesi; elde edilecek değerlere göre suyun değiştirilmesi veya diğer müdahalelerin yapılması ( ısı ayarı, iletkenlik veya yumuşaklıkta bir sorun var ve bu yıkama makinesine gelmeden önceki aşamalardan kaynaklanıyorsa arıtma ve ara aşamalardaki diğer reçine filtrelerin vb. kontrolü ya da değiştirilmesi ) gerekecektir.
Yıkama kalitesinden her zaman çıplak gözle emin olamayız. Çünkü çok küçük partiküller ve sudaki metallerin varlığı ( iletkenlik değerinin yüksekliği bunun göstergesidir) özellikle de Low-E kaplamalı camlarda yaşam sürecinin bir noktasında kusur olarak görünmeye ( örneğin korozyon ve renkte farklılaşma gibi) başlayacaktır.
İyi bir çift cam yıkama hattında fırçaların sayısı , yumuşaklığı , ssu püskürtme nozullarının sayısı ve konumlanışı, yıkama bölümlerinin birbirinden ayrılmış olması ve son aşamada ayrı bir durulama kısmının varlığı son derce önemlidir.
Saf su değerlerinin her gün kontrol edilmesi yanı sıra yıkama bölümlerinde biriken kir olup olmadığı, fırçaların temizliği, saf su haznesinden makineye giriş borularının içlerinde kir birikmesi olup olmadığı belirli periyodlarda kontrol edilmeli ve çalışma yoğunluğuna göre belirlenecek aralıklarla bu parçaların her biri tek tek temizlenmelidir. Sadece fırçalar temizlenip, kabin iç kısımları temizlenmemişse, su iletim boruları kontrol edilmemişse, suyun istenen standart kalitede olmasını sağlayamayız. Çünkü bu parçalardan birindeki kir, toz, vb. kusurlar su dolaşımı ile diğer bölüm ve parçalara taşınıp durur, biz de sorunun nereden kaynaklandığını bir türlü anlayamayız.
Saf su ısısı her cam için aynı olmaz. Bu nedenle cam tedarikçisinden bunun öğrenilmesi ve ısı ayarlarının buna göre yapılması gerekir. Keza fırça özellikleri ve fırça tel kalınlığı ve yumuşaklığı da önemlidir. Özellikle fırçaların cam veya kaplama yüzeyinde çizik oluşturmaması için bu değerlerin de öğrenilmesi gerekir. Fırçaların ucunda biriken tozların ısı ile birlikte sertleşme yaratabileceğini hesaba katarak kontrol yapılmalıdır. Bir de fırça kıl uzunluklarının ve fırça boyunca bunun aynı olmasına dikkat edilmelidir. Her fırçanın bir ömrü vardır, öncelikle üreticiden bunun öğrenilmesi ama kullanma sıklığı ve özelliklerine göre yapılan ara kontroller ve bakımlarda deformasyon görüldüyse fırçaların mutlak surette değiştirilmesi gerekir.
Kurulama kısmına gelince, her gün veya her vardiya işe başlarken fanların uygun şekilde çalışıp çalışmadığı ; kurutma bölümüne gelen havanın toz taşıyıp taşımadığı, hava kanalarında tıkanıklık olup olmadığı kontrol edilmeli, çalışmaya bundan sonra başlanmalıdır. En sık rastlanan sorun bu kanalların belirli bölümlerinin tıkanmış olması, bu bölümlerin hizasında camın nemli olarak birleştirme kısmına gelmesidir. Islaklığı manuel müdahale ile gidermek çözüm gibi görünse de kaplamlı camlarda bu her zaman yan-sorunlar üretebilir. O nedenle sorunun kökeniyle ilgilenmek tercih edilmelidir.
TOZ çift cam ünitelerinin baş belasıdır diyebiliriz. Eğer üretim yapılan bölüm veya fabrika geneli toz üreten ve temiz olmayan bir özellikte ise bu tozlar çift cam üretim hattının her yanına , buradan da cam yüzeyine ulaşır. Sonuçta hat sonunda çift cama arasında bunları çıplak gözle bile görürüz.
Pres bölümünün temizliği bu açıdan çok önemlidir. Çünkü burada iki cam arasında giren camı pres çıkışında bir şekilde gördüğümüzde yapabileceğimiz tek şey üretimi durdurmak ve hemen bakım yapmaktır. Bu da hiç istenmeyen bir şeydir.
Her bölümde bir çok sensör vardır, bunların üzerine toz veya su sıçraması; zamanla yerlerinden mm.lik bir kayma bile olması işlev görmelerini engeller. Sensörlerden birinin bile çalışmaması continue ve robotik hatlarda her zaman ürün kaybı ( örneğin çarpma sonucu kırılma gibi ) ve zaman kaybına neden olur.
Robotik dolgu kısımlarında en önemli takip edilmesi gereken şey, pinomatik sistemlerin düzgün çalışması, kayış veya zincir aksamında arıza olmamasıdır. Bu nedenle çalışmaya başlanmadan önce bunların da kontrol edilmesi gerekir.
Bu bölümde yaşanan kalite sorunlarının her biri bir arızanın göstergesidir. Kelebek testi, kopma testi, shore ölçümü gibi ölçü ve testlerin amacı ürün kalitesini etkileyen sorunların var olup olmadığını kontrol etmek ve varsa gerekli önlemlerin alınmasını sağlamaktır. Eğer A ve B kompenentleri uygun oranda karışmıyorsa çift cam ünitesinin geç kürlenmesi, taşıma ve istifleme aşamalarında kaymalar olması, bu arada içine nem almaya başlaması ve sonuçta hatalı ürünle karşılaşmamıza neden olur.
Çift cam kalitesini etkileyen bir diğer önemli aşama nem alıcı doldurulmasıdır. Tam otomasyon sağlanmayan işletmeler için en büyük risk buradan kaynaklanır. Her açılan Nem alıcı poşetinin standart değerleri kontrol edilmiyor, günün sadece başında bir ölçüm yapılıp bırakılıyorsa, bu demektir ki, işletmede kaliteden asla emin olamazsınız !
Nem alıcı kontrolü yapılırken sadece ısı farkı ölçümü değil, A3 testi, nem alıcı depo sıcaklığı, nem alıcı dolum bölümü ortam ısısı, toz durumu; dolum manuel yapılıyorsa açıkta kalan nem alıcının sıklıkla kontrol edilmesi, hatta birleştirilmiş çıtalar eğer hemen üretime alınmamış, ortamda bir kaç saatten fazla askıda kalmışsa, bunların tekrar kontrol edilmesi, eğer bir gün önceden doldurulmuş çıta kalmışsa bunların boşaltılıp tekrar doldurulması gibi bir dizi kontrol ve ölçüm yapılması gereklidir. Çünkü çift cam arasındaki nemlenmenin en önemli etkenlerinden biri uygun olmayan nem alıcı kullanılması ya da uygun olmayan koşullarda doldurulmasıdır.
Buraya kadar behsedilen bazı ölçüm ve testlerin her biri aynı zamanda bir bakım-onarım çalışması gibi algılanmalıdır. Bu test ve ölçümler belirli aralıklarla ve uygun şekilde yapılmalıdır ki, makinenin olası aksaklık ve arızaları anlaşılabilsin; ne zaman, hangi kısım ya da parçaya düzeltici-önleyici bakım-onarım çalışması yapılacağına karar verilebilsin.
Butil çekme bölümü bir diğer önemli noktadır. Çünkü çift cam ünitesinde BİRİNCİL YALITIM malzemesi BUTİL'dir. Butil makinesinin ısısı, iki taraftaki nozulların eşit ağırlık ve genişlikte butil çekip çekmediği sürekli kontrol edilmelidir. Çalışmaya başlarken kontrol edilmesi gerekli noktalardan biri de burasıdır.
Ara çıta kesim veya bükümlü çıta kesim bölümünde yapılacak ölçümler de hatalı ölçümlendirme veya şekillendirme hakkında bize ip ucu verir. Buna göre makineye müdahalede bulunulmalıdır.
Bütün bunlar her işletme sahibi ya da yöneticileri , kalite personeli ve hatta hat çalışanları tarafından bilinmedik şeyler değil. Ama asıl sorun tam burada başlar zaten; eğer bildiklerinizin gereğini yapmıyorsanız zaman kaybı, ürün kaybı, müşteri iadeleri, müşteri kaybı gibi daha büyük sorunlarla boğuşmak zorunda kalacaksınız demektir.
Fabrikanızda ister 5 S ister 6 SİGMA veya adına ne derseniz deyin , hangi sistem hakkında eğitim vb. yapmış olursanız olsun KONTROL + PLANLA + UYGULA mekanizması kurmamışsanız ve bunu günlük çalışmalarınızın rutin bir parçası haline getirmemişseniz olduğunuz yerde sayıyorsunuz demektir.
Doğru bir uygulama için şunları önerebiliriz.
1. Öncelikle her bölümde yapılacak test, kontrol ve ölçümler için bir liste ; bakım-oanarım çalışmaları için bir diğer liste oluşturun. Listenin her satırında bu yapılacak işleri sıralayın.
2. Bu listelerin birinci sutununda bunların hangi bölüm, makine , aparat veya makine parçasına ait olduğunu yazın.
3. Listelerin ikinci sutununa bunların hangi aralıklarla yapılacağını ( saatlik, günlük, haftalık, aylık, 6 aylık, yıllık) yazın. Yapılacak işlerin bazıları bu periyodların her birinde tekrarlanabilir. Buna göre sutun sayısı düzenleyin.
4. Diğer bir sutuna bu görevi kimin yapacağını belirtin. Yanına imza yeri açın.
5. Bir diğer sutuna hangi dokumana kayıt yapılacağını belirtin.
6.Listeleri makine üzerine asın.
7. Böylece her vardiya işe geldiğinde kendisinden öncekilerin hangi kontrol, test , ölçüm veya bakımları yaptığını görsün. Eksik kalan bir şey varsa, öncelikle bunları tamamlaması gerektiğini bilsin. Ayrıca bu listelerin asılı olması sayesinde fabrikadaki diğer yetkililer her an kolaylıkla hangi kontrol ve denetleme işlemlerini yapıldığını, hangilerinin eksik olduğunu görebilir; işletmeye gelen misafir veya diğer denetçiler de bunları izleyerek yapılan çalışmaları değerlendirme şansına sahip olur.
8. Kaliteden sorumlu bir kişi atayın . Bu kişi üretim hattı sorumlusu da olabilir ya da ayrıca bir personel de olabilir. Bu kişi her iki listeyi günlük olarak belirli aralıklarla kontrol etsin. Bu kişi eksik görülen bir şey varsa bunun yapılmasını sağlasın; gerekirse personele işbaşı eğitimi ile yapılması gerekenleri anında açıklasın.
9. ( Kontrolör, denetçi ve işletme yöneticileri için ) Bu listelerde belirtilen kayıtlarla listelerdeki çalışmaları karşılaştırın. ( Örneğin nem alıcı testi yapılmış görünüyorsa, ÇİFT CAM FABRİKA ÜRETİM KONTROL SONUÇ RAPORU - veya ne adla anılıyorsa test ve ölçüm sonuçlarının kayıtlı olduğu raporda- yer alan bilgileri tek tek kontrol etme ve uygun olmayan sonuç varsa bakım-onarım kısmında neler yapıldığını karşılaştırma şansınız olur ) Bu karşılaştırmalarla bir yandan denetim mekanizması oluştururken diğer yandan da işletme için bir veri kaynağı yaratmış olursunuz.
10.Sektördeki tedarikçilerle görüşerek yeni bilgiler alındığında, yeni bir teknik gelişme ya da üründe değişiklik ile karşılaşıldığında, bu gelişme ve değişikliklerin söz konusu listelere yansıtılması gereken yönlerini belirleyin ve listeleri revize edin.
11. Üretim zamanında çalmak istemediğiniz, ama kısa süreli bakım-onarım çalışmaları için ara dinlenme sürelerinde düzenleme yapın, örneğin bakım-onarım ve kalite kontrolcülerin ara dinlenme saatlerini diğer işçilerinkinden ayırarak üretimin durduğu bu ara sürelerde test, ölçüm ve bakım-onarım çalışması yapılmasını sağlayın.
12.Daha uzun süreli bakım-onarım gerekli olduğunda haftalık dinlenme sürelerinde fazla çalışma yaptırarak ya da bu çalışmayı yapacak kişilerin çalışma günlerini değiştirerek; veya ayrı bir gece vardiyası oluşturarak bu çalışmaları yapmaya çalışın.
13.Test, ölçüm , kontrol ve bakım-onarım çalışmaları at başı gitmesi gereken işlerdir. Bu çalışmalar ne kadar düzenli, aksamadan yapılırsa hem üretim zamanı kaybı, hem ürün kaybı hem de kalitesizlik maliyeti ile karşılaşmanız o oranda düşecektir.
