KURŞUNA DAYANIKLI CAMLAR

KURŞUNA DAYANIKLI CAMLAR

Yapılarda kullanılan kurşuna dayanıklı camlar için geçerli olan iki ayrı AB standardı  vardır. EN 12543 laminasyon tekniği kullanıldığı için genel olarak üretim ve kalite kontrol şartlarını ortaya koyar. EN 1063 ise ünitenin kalite kontrol ve sınıflandırması ile ilgilidir.

Kurşuna dayanıklı camlar 7 ayrı sınıflama ile tanımlanmıştır. BR-1 : BR-2; BR-3 ; BR-4 ; BR-5 ; BR-6 ve son olarak da  BR-7 . Bu sınıflandırma farkları mermi özellikleri ve atış yapılan silahlardan kaynaklıdır. EN 1063 standardı için SG-1 ve SG-2 diye tanımlanan iki ayrı sınıf ise av tüfekleri ile yapılan atışlarla ilgilidir.

Patlamaya karşı geçerli AB standardı ise EN 13541’dir. Ancak bu şu an bizim yazımız kapsamı dışındadır.

Genellikle askeri binalarda, nöbetçi klubelerinde kullanılan bu tür cam üniteler özel güvenlikli konutlar, rezidanslar, banka vb. binalar, otellerin kral dairesi diye tabir edilen mekanlarda kullanılmaktadır.

Yaygın düşülen hatalardan biri, kurşuna dayanıklı cam talebi yapılırken sadece cam ile ilgilenilmesi, camın takılacağı doğramaya ait özellik ve standartların dikkate alınmamasıdır. Oysaki cam kadar önemli olan diğer tamamlayıcı öge camın takılacağı doğrama ve bunun destek unsurlarıdır.

Kurşuna dayanıklı cam üniteleri tamamıyla cam+cam kombinasyonundan oluşabileceği gibi cam+polikarbon kombinayonundan ya da daha farklı polimer bazlı malzemelerden oluşabilir. Bu  farklılık kalınlık ve ağırlıkla ilgili olduğu kadar güvenlik unsurunun pekiştirilmesi açısından da önemlidir.

Eğer kurşuna dayanıklı cam talep edecekseniz mutlaka sınıfını, NS kalitesinde ( kurşunun çıkış yönünde parçacık kopması olması istenmiyors NS kalite talep edilmelidir) olup olmayacağını bildirmelisiniz ve bu sınıflandırmaya uygun CE uygunluk test raporu istemelisiniz. Dahası bu test raporlarında belirtilen cam + pvb + polikarbon gibi malzemelerin sizin için üretilen ünite ile aynı vasıfta olup olmadığını kontrol edin. İşletmenin bu ürün için CE TEKNK DOSYASI olup olmadığına göz atmanızda da yarar vardır. Bütün bunları nasıl kontrol etmeniz gerektiği konusunda ilgili standartlar size yol gösterecektir.

Eğer ünite içinde cam yanı sıra polikarbon  levha kullanılacaksa bunun da sert kaplama ya da normal polikarbon olması mümkündür. Her bir sınıfın sonuna NS harfleri eklenirse ( örneğin BR-7/NS ) , bunun anlamı kurşun çarpması sonunda üniteden parça sıçraması olmaması isteniyor demektir, bunun için de genellikle İç Mekana gelecek şekilde son katman olarak sert kaplamalı polikarbon kullanılması gereklidir. Aksi takdirde polikarbon çizik, korozyon ve diğer dış etkenlerden etkilenecektir. 

Kuruşuna Dayanıklı Cam  ( KDC ) talep ettiğiniz işletmenin CE TEKNİK DOSYASI olup olmadığını kontrol etmeyi de unutmayınız. Bütün bunlar size ürün kalitesi hakkında güvende olduğunuzu gösterecektir. Çünkü bu tür ünitelerin olumsuz sonuçlarından ciddi zararlara uğrayabileceğinizi unutmayınız. CE TEKNİK DOSYASI düzenleyemeyen bir işletme yaptığı işin gerçekten bilincinde değil diyebiliriz. 

Kurşuna dayanıklı cam ünitenin  çevresi , kenarlardan 1 cm.lik kısım kapatılacak şekilde özel bir bant ile kapatılmalı ve nemlenmesi önlenmelidir. Ünitenin montaj yapıldığı yerde kenardan nem almasını önleyici ayrıca tedbirler alınmamış ise  montaj yerine de bu şekilde takılmalıdır.

Montaj yapılacak yerin su/nem yalıtımı yanı sıra kullanılacak yalıtım malzemelerinin  ünitede kullanılan PVB , PC ve PU ( poliüretan Pvb ) ile uyumlu olması gereklidir.  Eğer cam kombinasyonunda kaplamalı cam kullanılmış ise yalıtım malzemelerinin bu kaplama ile de uyumlu olması gereklidir.

KDC ünitesinde optik dalgalanma ve kenardan 1 cm’yi aşan bölgede hava kabarcıkları olmamalıdır.

Daha az maliyetli bir ürün elde etmek amacıyla tek katlı cam ya da basit lamine cam üzerine “kurşuna dayanıklı film” kaplayarak aynı sonucu almak istendiğine tanık olmaktayız.  Ancak film kaplama tekniği ile elde edilecek ürünün uzun süreli dayanımı ve filmin alttaki cam panelden ayrılması, zamanla renkte değişmeler olması vb. nedenlerden ötürü ( cam + cam )  ve  ( cam + polikarbon ) panellere göre daha az etkili ve kullanışlı olduğunu söylemeliyiz. Bu tarz flmler genellile özel araçlar, gemi, uçak vb.leri için uygundur. Ancak askeri –zırhlı araçlarda yine KDC kullanımını tavsiye etmekteyiz.  Ayrıca  cam filmi güneş vb. ısı kaynağına maruz kalması sonucu ısınması ve filmin bu ısıyı cam plakaya yansıtması nedeniyle arkadaki tempersiz camlarda kırılmaya da neden olabilmektedir.

Kurşuna dayanıklı camlarda polikarbon panelin presten ve ısıdan etkilenmemesi, laminasyondaki kabarcık vb. kusurlardan kaçınmak adına SIVI DOLGU kullanıldığı durumlar da söz konusudur. Ancak sıvı dolgu, ara bağlayıcı olan pvb ( polivinil butiral) gibi esnek bir malzeme olmadığı için kırılganlığı yüksek, dolayısıyla da kurşunun hızını azaltma özelliği zayıf bir malzemedir. Normal lamine emniyet camlarında dahi cam kırıldığında aradaki sıvı bağlayıcının belirli bir ağırlık ve darbe karşısında birbirinden koptuğu görülmektedir. 

Murat Tıkıroğlu
Glass Consultant